Εξύβριση και κοροϊδία. Είναι η πιο συνηθισμένη μορφή εκφοβισμού που εμφανίζεται σήμερα στα σχολεία. Οι  3 στους 10 μαθητές  γυμνασίου και λυκείου ομολογούν ότι  έχουν πέσει θύματα αυτής της βίας που, κατά τους ειδικούς, ονομάζεται λεκτικός εκφοβισμός. 

Το 56,5% των μαθητών έχει υποστεί λεκτικό εκφοβισμό.

Το 30,5%  των μαθητών έχει υποστεί  χτυπήματα και σπρωξιές που συνιστούν σωματικό εκφοβισμό.

Το 27,8% έχει υποστεί την  απομόνωση και την κοροϊδία των μαθητών από τους συμμαθητές τους .

Το 15,4% των μαθητών αναφέρουν ότι  διακατέχονται από φόβο που τους δημιουργούν οι υπόλοιποι μαθητές .

Το  11,3% των μαθητών δηλώνουν ακόμη ότι κάποιοι συμμαθητές τους ,  με τη τους παίρνουν με τη βία προσωπικά αντικείμενα..

Είναι τα αποτελέσματα έρευνας  του Υπουργείου Παιδείας, που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα, με την ευκαιρία  της υπογραφής μνημονίου συνεργασίας του υπουργείου με το υπουργείο Δικαιοσύνης και φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα των δικαιωμάτων και της υγείας των παιδιών.

Τα ευρήματα της είναι σημαντικά καθώς πρόκειται για την πρώτη   καταγραφή  των ίδιων των μαθητών που καταθέτουν την εμπειρία τους από  τέτοια φαινόμενα βίας και εκφοβισμού μέσα στο σχολείο.

Προφίλ μαθητών. Στην έρευνα συμμετείχαν 3.667 μαθητές Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, εκ των οποίων, 1971  ήταν αγόρια  ή ποσοστό 53.7% και 1.696 ή ποσοστό 46.3% ήταν κορίτσια. Και  33.112 μαθητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, εκ των οποίων αγόρια 17.483 ή ποσοστό 52.8%  και κορίτσια 15.629 ή ποσοστό 47.2%

Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα:

Το 32,98% των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δήλωσε ότι έχει βρεθεί στον ρόλο του θύματος (το 19,68% «σπάνια», το 8,23% «μερικές φορές», το 2,62% «συχνά» και 2,45% «πολύ συχνά»).

Το 30,84% των μαθητών δήλωσε ότι έχει βρεθεί στη θέση του θύτη (το 20,07% «σπάνια», το 6,81% «μερικές φορές», το 1,44% «συχνά» και το 1,89% «πολύ συχνά»).

Θετικό στοιχείο  το ότι το 63,90% των μαθητών δήλωσε ότι ποτέ δεν έχει υπάρξει θύμα φαινομένων βίας ή/και εκφοβισμού και το ότι το 67,62% δεν έχει βρεθεί ποτέ στον ρόλο του θύτη.

Οι μαθητές του δημοτικού  όταν έχουν  πρόβλημα απευθύνονται πρώτα στην οικογένειά τους  και μετά  στους δασκάλους τους ενώ οι μαθητές της δευτεροβάθμιας, προτιμούν να απευθύνονται στους συμμαθητές και τους φίλους τους.

Γυμνάσιο , λύκειο τα πιο σοβαρά περιστατικά

Η έρευνα έδειξε ότι  στο  δημοτικό σχολείο οι πιο συνηθισμένες εκφάνσεις εκφοβισμού, αφορούν στην σωματική βία, στη λεκτική βία και την άσχημη συμπεριφορά, ενώ στο γυμνάσιο και στο λύκειο τα φαινόμενα εκφοβισμού έχουν σχέση με τον τόπο καταγωγής του μαθητή, το γεγονός ότι ανήκει σε κάποια άλλη παρέα ή μειονότητα, ή το φύλο.

Οικογένεια και σχολείο

Εξάλλου, σε σχέση με τις συμπεριφορές που θα εκδηλώσει το παιδί στο σχολικό περιβάλλον, λειτουργούν καθοριστικά η οικογένεια και οι συνθήκες που βιώνει το παιδί στο οικογενειακό του περιβάλλον, η σχέση του με τους γονείς, η επικοινωνία και η αίσθηση ασφάλειας, τα πρότυπα που η οικογένεια μεταφέρει, η εξοικείωση των παιδιών με τη βία καθώς και η αποδοχή της βίας ως μέσου επίλυσης διαφορών από το στενότερο ή ευρύτερο περιβάλλον.

Στο επίπεδο του σχολείου, η ύπαρξη περιστατικών εκφοβισμού που μένουν ατιμώρητα καλλιεργεί κλίμα ατιμωρησίας και προκαλεί φόβο σε ευάλωτα παιδιά.

Σε ατομικό επίπεδο, διαταράσσεται η ζωή και η ψυχοσύνθεση των παιδιών που εμπλέκονται άμεσα, ιδίως των θυμάτων.

Η άρνηση του παιδιού για το σχολείο είναι «σημάδι», ιδίως στις μικρές ηλικίες, η αλλαγή στη συμπεριφορά, το «κλείσιμο» στον εαυτό του, η απομόνωση και περιθωριοποίηση από το περιβάλλον, η αντικοινωνική συμπεριφορά ή η επιθετικότητα απέναντι σε άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος.

Πως να στηρίξετε τα παιδιά 

Βασική ανάγκη των θυμάτων αποτελεί το να νιώσουν υποστήριξη, και να ενδυναμωθούν, για να μην αισθάνονται ανασφάλεια και να έχουν τη σιγουριά ότι ο θύτης θα τιμωρηθεί.

«Κλειδί» στην αντιμετώπιση του φαινομένου και στην άμβλυνση των συνεπειών που μπορεί να έχει, αποτελεί η συνεργασία και η κοινή δράση οικογένειας και σχολείου.

Η συνεργασία σχολείου και οικογένειας αναγνωρίζεται ως καθοριστικής σημασίας, αλλά στην πράξη διαπιστώνεται ότι τα εμπόδια είναι αρκετά και ουσιαστικά, καθώς γονείς και οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να οριοθετήσουν τον ρόλο τους, ενώ θεσμοθετημένες μορφές επικοινωνίας και συνεργασίας δεν λειτουργούν ή δεν είναι πάντα αποτελεσματικές.

Η έρευνα διεξήχθη από την Κεντρική Επιστημονική Επιτροπή κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, που έχει συστήσει το υπουργείο με υπεύθυνη  την Βασιλική Αρτινοπούλου, καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και επικεφαλής της ΚΕΕ.